УИХ-ын дарга Г.Занданшатарын санаачилгыг хэн, хэн дэмжив

НӨАТ-ын буцаан олголтыг 2 хувиас 5 хувь болгож нэмэгдүүлэх асуудлаар иргэдийн саналыг УИХ цахим системээр дамжуулан авч эхэлсэн. Богино хугацаанд олон мянган иргэний дэмжлэг аваад буй энэ асуудлаар зарим намуудын төлөөлөл, улстөрчдын илэрхийлсэн байр суурийг хүргэж байна.

УИХ-ын гишүүн, Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны дарга  Э.Батшугар /Монгол ардын нам/

УИХ-ын “D-Parliament” цахим системд нийтийн өргөдөл хүлээн авах “D-Өргөдөл” дэд систем ажиллаж эхэллээ. Хамгийн эхний өргөдөл болох НӨАТ-ын буцаан олголтыг 2 хувиас 5 хувь болгон нэмэгдүүлэх саналыг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар, Х.Ганхуяг болон миний бие хамтран санаачилж тус системд байршууллаа. 

НӨАТ-ын буцаан олголтын хувийг нэмэгдүүлэх замаар өргөн хэрэглээний барааны үнийн өсөлттэй холбоотойгоор иргэдэд ирж буй үнийн дарамт, ядуурлыг бууруулах, нэмэгдсэн өртгийн албан татвар суутган төлөгчийн тооны өсөлтийг нэмэгдүүлэх, улмаар далд эдийн засгийг бууруулах боломжтой гэж үзэж байна. 

УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат /Ардчилсан нам/

Манай парламентаас явуулж буй 100 мянган хүний саналаар өөрчилье гэдэг санаа зөв өө. Г.Занданшатар дарга зөв санаачлага гаргасан байна. НӨАТ-ын хоёр хувийг  таван хувь болгоход шаардлагатай 600 тэрбум төгрөг чинь буцаад ороод ирнэ ээ, Жавхлан сайд аа. Монгол улс  гурван сая 500 мянган татварын байцаагчтай боллоо л гэсэн үг. Иргэдийн санхүүгийн мэдлэг сайжирна. Миний төсвийг хаана, юунд зарцуулж байна гэдэг хяналтаа тавина. Иргэддээ буцаан өгөхөөр төсвийн зарцуулалт сайжирна. 

УИХ-ын гишүүн, Төсвийн байнгын хорооны дарга. Г.Тэмүүлэн /Монгол ардын нам/

Үндэслэл, тооцоо, судалгааны хувьд буцаан олголтыг 5 хувь болгоход тооцоо судалгаа хэрэгтэй.  УИХ-ын даргын энэхүү санаачлагыг УИХ дахь МАН-ын бүлгийн төвшинд хэлэлцэнэ. Төсвийн орлогын 25-30 орчим хувийг бүрдүүлж байна. Төсөвт хэр ачаалал өгөх талаар тооцоо судалгаа хийх хэрэгтэй.  Ер нь бол цаашдаа  татварын ачааллыг бууруулах талаар судалгаа хийж байна. 

Энэ мэт судалгааг дууссны дараа хуулийн өөрчлөлтийг хийж явна гэсэн бодлоготой байна. Татварыг төсвийн орлого бүрдүүлэх механизм гэж харахаас  гадна эдийн засгийг идэвхжүүлэх хөшүүрэг болгох, эдийн засгийн хүртээмжтэй бодлогыг татвараар дамжиж явуулдаг. Татвар өссөнөөр эдийн засаг өснө гэсэн үг биш. НӨАТ бол бизнесийн татвар биш учраас иргэдийнхээ эрх ашгийг хангах талд шийдэх нь зүйтэй. 

УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж /Ардчилсан нам/

УИХ-ын дарга Г.Занданшатар НӨАТ-ын буцаалтыг 5 хувь болгон нэмэгдүүлэх санаачлага гаргаж олон нийтийн анхааралд оруулж ирлээ. Худалдаа үйлчилгээний үе шат бүрт нэмэгддэг НӨАТ-ын татварыг хамгийн эцэст хэрэглэгч л төлж байна. Жишээ хэлье. Энэ савтай ус 1000 төгрөгөөр үйлдвэрээсээ гарлаа. Улаанбаатар хотын бөөний төвд 100 төгрөг нэмэгдээд очлоо. Тэндээсээ Ховд аймгийн төвийн бөөний төвд очно. Аймгийн төвөөсөө Баянт сумын Дорж энэ усыг 1600 төгрөгөөр авч ууж байгаа юм. Харин бөөний төвүүд НӨАТ-ын баритм л өөр хоорондоо шилжүүлээд байхаас НӨАТ төлөхгүй. Харин иргэн Дорж эцэст нь төлж авч ууж байна гэсэн үг. Тиймээс НӨАТ-ын татварыг 10 хувиас 5 хувийг буцаах УИХ-ын даргын санаачилсан хуулийг дэмжиж байна. 140 мянган идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжүүдийн 80 мянга нь НӨАТ төлөгчөөр бүртгүүлсэн байна. 250 мянган хувиараа хөдөлмөр эрхэлж буй хүмүүсийн 50 мянган нь НӨАТ төлөгчөөр бүртгүүлсэн байна. НӨАТ-ын буцаан олголт 5 хувьд хүргэх нь үлдсэн аж ахуйн нэгж, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийг НӨАТ төлөгч болох ёстой. Ингэснээр татварын бааз суурь нэмэгдэнэ. 

Н.Золжаргал – Монголбанкны ерөнхийлөгч асан

ОУВС-ийн Тигран НӨАТ-ын талаар ярилцлага өгчээ.

Татвар бол орлогын дахин хуваарилалт. Төсвөөр дамжина уу, өрхийн хэрэглээ өсгөнө үү 2-уулаа л импортонд адил (!) нөлөөтэй. Ханш, нөөц, инфляцид ч бас ижил нөлөөтэй. Төсөв ₮ татвараар хурааж аваад зарцуулахаар импорт, ханш, инфляцид нөлөөлдөггүй юм уу?

НӨАТ-ын урамшуулал 5 хувь болохоор өндөр орлоготойд нь илүү их мөнгө буцаагдах гээд байна гэнэ үү. Хэрэв өндөр орлоготойг ад үзмээр байгаа бол НӨАТ-ын 60 хувийг бүрдүүлдэг өндөр орлоготой 10 хувь хэвээр үлдээж, бусад 90 хувьд нь 5 хувийн урамшуулал өгвөл төсөвт 600 тэрбум биш 240 тэрбумын нөлөө болох юм уу? 

Ж.Энхжаргалан – Энтрепренер

2022 оны турш аж ахуйн нэгжүүдээ төлөөлж НӨАТ, НДШ дээр өөрийн чадлын хэмжээнд дуугарч талбай дээр олон удаа очиж дуу хоолойгоо илэрхийлсэн. Эргээд мөн ч их дайралт ирсэн. Намайг төлбөртэй жагсагч,  цэнхэр,  улаан намын гар хөл өөр юу юу ч гэлээ хэлэх хэлэхгүйгээр хэлсэн.  Өнгөрсөн  жагсаалуудад оролцож байсан  залуусын бүх шаардлагын эхэнд  НӨАТ-ын буцаан олголтыг нэмэгдүүлэх байсан юм шүү. Тиймээс НӨАТ-ын буцаан олголтыг нэмэгдүүлэх  оролдлого дарга нараас гараагүй.  НӨАТ-ын буцаалтаа  эхний ээлжинд 5 хувь  болгоод авах нь туйлын зөв юм шүү. Энэ хүртэл авч ирэх гэж олон мянган залуус гадаа халж,  хөрөн  байж дуу хоолойгоо илэрхийлсэн.

Эдийн засагч, судлаач Ц.Лут-Очир /ХҮН нам/

Иргэдийн НӨАТ-ын буцаалтыг 5 хувь болгочихвол сайн л байна. ЗГ бүсээ чангалж, бага мөнгөөр үр бүтээлтэй ажиллаж сурах учиртай. Гэхдээ ирэх оны төсөвт төсвийн орлогоо 20 хувь нэмж байгаа. Нөгөө талд бизнес эрхлэгчдээс авах татвараа эрс нэмнэ гэж тооцоолжээ. 

Татвараар бүрдсэн орлогыг хаашаа ч хамаагүй үргүй цацдаг учраас хүмүүс НӨАТ-г буцааж авья гээд байгаа юм шүү дээ. Цэрэг цагдаа, онцгой байдал, эмч сувилагч, багш нар төсвөөс цалинжиж байгааг бүгд мэднэ. Төсөв шударга хуваарилдаг бол дургүйцэх хүн гарахгүй байх аа.